Deprem Riskinin Azaltılması: Doğal Afetlerin Hayatımızdaki Etkileri

oğal afetlerin bizim hayatımızda çok önemli etkiler vardır. Hem can güvenliği açısından hem de ekonomik açıdan biz insanlara farklı büyüklüklerde zararları vardır. Doğal afetleri elbette biz tamamıyla aradan kaldırıp yok edemeyiz, fakat doğal afetlere karşı çeşitli önlemler alabiliriz. Deprem doğal afetler arasında en yaygın ve en tehlikeli olanıdır. Tehlikeli olmasının sebebi ise insanların depremle günün hangi saati karşılaşacağı belli değil ve insanlar depremin sıklıkları ile ilgili bilgisiz ve ilgisizler. Bu nedenle depremlerde can ve mülk kaybı çok oluyor.

Çoğu insan kendisinin deprem nedeni ile öleceğini ve ya zarar göreceğini düşünmüyor veya kendisini o durumda görmüyor. Fakat eğer biz kendimizi ve gelecekte başımıza gelebilecek olaylar için önlemler almazsak hep zarar gören kendimiz oluruz. Depremler için önlem almak her birimiz için görev olmalı. Mesela deprem anında ne yapmalı, depreme dayanıklı binalar inşa edilmeli, deprem tehlikesi az olan alanlarda yaşamımızı kurmaya devam etmeliyiz. En önemlisi ise elimizden geldiği kadar insanları bilinçlendirmeli ve bu konuda onlara yardım eli uzatmalıyız.

an sağlığından kimler sorumludur? İnsanların bilinçlendirilmesi mi daha önemli yoksa devletin veya bazı kurumların aldığı önlemler mi? Bence ikisinin de önem değeri depremden önce yanlış hamleler yaparak hayatlarını tehlikeye atabilirler. Mesela hocamızın söylediği bir örnekte bir adamın deprem anında kendisini 5-6. Kattan attığını söylemişti.

Fakat depremin büyüklüğü çok büyük olmadığı için hiç bir yıkıma neden olmamıştı. Bilgisizlik yüzünden bir insan hayatına son vermişti. Böyle olaylarla karşılaşmamak için elimizden geldiği kadar insanlara deprem zamanı ne yapmaları gerektiğini anlatmak ve depremden önce alabilecekleri önlemler hakkında bilgilendirmemiz gerekiyor. (Resim 1) Devletin yapabileceği önlemler ise bence çok farklı. Mesela deprem zamanı daha çok etkilenebilecek alanlarda binaların inşa edilmesine izin verilmeyebilir veya eski olan binaları yeniden inşa ederek insanlara yardım edilebilir.

eprem zamanı hastaneler en riskli analardan biridir. Çünkü hastanelerde hem ağır hastalar hem de hastaların tedavisi ve hastalığın tanısının koyulması için kullanılan çok önemli ve maddi bakımdan çok değerleri olan cihazlar var. (Resim 2-3)

Bu tür cihazlar deprem anında devrilebilir, kırılabilir ve çok ağır hasarlar alabilirler. Peki gelecekte bir hastane yönetirsek eğer hangi yöntemlerle bu cihazların zarar görmesini minimuma indirebiliriz? Bence aletleri hastanelerin alt katlarında yerleştirebilir, duvara sabitleyebilir veya bu tür aletler için depreme dayanıklı özel odalar veya hastanenin yanında cihazların bulunduğu bir bina inşa edilebilir.

Bazı önlemler hem bizim hayatımızı kurtarabilir hem de ekonomik açıdan daha az zarar görmemizi sağlar. Elimizden geldiğince depremle ilgili kurallara uymalı ve zararı azaltmak için yeni fikirler ve bakış açıları geliştirmek gerek.

lke topraklarının büyük bir kısmının deprem riskine sahip olması, bu topraklar üzerinde önemli sanayi kuruluşlarının bulunması ve nüfusun büyük bir kısmının yaşaması tehlikenin boyutunu daha da arttırmaktadır.

Geçmişte olan depremlerden dersler alarak, gelecekteki deprem etkilerinin azaltılabilmesi için; mutlaka deprem olmadan önce, halkın deprem hakkında eğitilmesi, yerleşimlerde ve yapılarda deprem risklerinin azaltılması, yeni düzenlemelerin ve önlemlerin alınması, deprem anında ve deprem sonrasında nelerin yapılması gerektiği önceden planlanması gereken önemli çalışmalardır.

Bu çalışmalar herkes tarafınından araştırılmalı, öğrenilmeli ve ciddiye alınabilen bir konu olmalıdır.(Resim 4-5 ) Deprem zararlarının artmasındaki temel sorunları kısaca aşağıdaki başlıklarla tanımlayabiliriz:

Depremin fiziksel büyüklüğü,
Depremin yerleşme alanlarına olan uzaklığı,
Zeminin yapısı,
Yapı niteliği,
Ulusal gelir düzeyi (fakirlik ve az gelişmişlik),
Hızlı nüfus artışı,
Risk taşıyan bölgelerdeki hızlı, denetimsiz kentleşme ve sanayileşme,
Bilgisizlik ve eğitim eksikliği

Toplumun deprem öncesinde alabildiği önlemler. Bu temel sorunlardan depremin fiziksel büyüklüğü ve yerleşme alanlarına olan uzaklığı, zeminin yapısı doğal kökenli olup; diğerleri insan faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkmaktadır. Depremlerle meydana geldikleri yerleşimlerin etkileşimi ile ortaya çıkacak her türlü hasarlar sadece o yerleşimle sınırlı kalmayıp, takip eden süreç içinde tüm ülkeyi etkilemektedir.

ormal zamanlarda yaşamın doğası gereği etkin olarak işleyen insanlar, kurumlar ve diğer unsurları afet tarafından yaşanan olağan dışılık sırasında her zaman etkin olarak işleyememektedir. Normale dönme gereksinimi, afet müdahalelerinin afet henüz gerçekleşmeden yapılmasını gerektirir. Genelde afet yönetimi, dört ana aşamaya ayrılmaktadır Bunlar;

Zarar Azaltma
Önceden Hazırlık
Kurtarma ve İlkyardım
İyileştirme ve yeniden inşa aşamalarıdır.

Deprem afet yönetimi, büyük bir deprem sonucunda oluşacak hasarları önceden belirleme, planlama süreci demektir. Zarar azaltma, önceden hazırlık aşamaları deprem öncesinde; kurtarma ve ilkyardım aşamaları hemen deprem sonrasında; iyileştirme ve yeniden inşa aşamaları ise deprem sonrasında yapılması gereken faaliyetlerdir. Bunlar; birbiriyle iç içe girmiş, birbirini takip etmek zorunluluğu olan, bir önceki aşamada yapılan çalışmaların büyük ölçüde bir sonraki aşamada yapılacak olan çalışmaları etkilemesi ve bu nedenle de süreklilik göstermesi gereken faaliyetlerdir.

Deprem Öncesinde Yapılması Gereken Faaliyetler;

Deprem öncesinde yapılması gereken faaliyetlerden ilki olan zarar azaltma aşaması; olası deprem zararlarının önlenmesi veya azaltılması için alınması gereken tüm önlemleri ve faaliyetleri kapsamaktadır. Zarar azaltma aşaması, pratikte, iyileştirme ve yeniden inşa aşamasındaki faaliyetlerle birlikte başlar ve yeni bir faaliyet olana kadar devam eder. Bu aşamada yürütülen faaliyetler ülke, bölge ve yerleşme birimi bazında olmak üzere çok geniş uygulama alanı göstermektedir . Deprem zararlarını azaltma, hangi aralıklarla meydana geleceği belli olmayan potansiyel deprem riskinin tanımlanması, azaltılması veya hazırlık faaliyetlerinden oluşmaktadır. Bu faaliyetler H. Lagorio (1990)’ya göre dört aşama halinde gerçekleştirilebilir:

Depremin meydana gelmesini engellemek
Sismik tehlikesi yüksek alanlardan kaçınmak veya tehlikesi olmayan yeni yerleşim alanlarına yerleşmek
Önceden bir depremin olabileceğini tahmin etmek
Depremden zarar görmemek için önceden hazırlanmak ve/veya olabilecek zararların azaltılmasıdır. (Resim:6-7)

Deprem Anında Yapılması Gereken Faaliyetler

Depremde sonrası aşamalarının ilki arama-kurtarma ve ilkyardım aşamasıdır. Bu aşamadaki faaliyetlerin başlıca hedefi canlıların kurtarılması, zararın hafifletilmesi ve acil ihtiyaçlarının karşılanmasıdır. Süresi birkaç gün ile birkaç hafta arasında değişmektedir. Bu aşamada yapılan faaliyetler arasında;

• Haber alma ve ulaşım,

• İhtiyaçların belirlenmesi,

• Arama ve kurtarma,

• İlkyardım,

• Tedavi,

• Tahliye,

• Geçici iskan,

• Yiyecek, içecek, giyecek, yakacak temini,

• Güvenlik, çevre sağlığı ve koruyucu hekimlik,

• Hasar tespiti,

• Tehlikeli yıkıntıların kaldırılması,

• Yangınlar, patlamalar, bulaşıcı hastalıklar vb. ikincil afetlerin önlenmesi gibi bir çok faaliyet bulunmaktadır. Bu aşamada yapılacak bütün faaliyetler devletin tüm güç ve kaynaklarının en hızlı şekilde ve en etkili yöntemlerle afet bölgesinde kullanılmasını amaçladığından çok iyi bir koordinasyonu gerektirmekte ve olağanüstü koşullarda uygulanması zorunluluğu, olağanüstü hazırlık, yetki ve sorumluluklara ihtiyaç duymaktadır (Resim : 8-9)

oğal afetler her birimizin hayatının bir parçasıdır. Aniden gelen afetler sonucu sağlam kalmak bizim elimizde. Hayat ölümle yaşam arasındaki kısa veya uzun bir yoldur. Bu yol boyunca sağlığımızı korumak bizim için ilk kural olmalıdır. Benimde depremlerle ilgili çok az bilgilerim vardı ve depremlerin benim hayatımda önemli bir rolü olduğunun farkında değildim. Hastanelerde deprem riskinin azaltılması derslerine katıldıktan sonra deprem anında ne yapmalı, depremden sonra ne yapmalı, depremden önce hangi önlemleri almalı olduğumuzu öğrendim. Bu ders sayesinde ben ve ailem depremle ilgili önlemleri ciddiye alarak hem kendi hayatımızı hem de yakınlarımızın hayatını kurtarabiliriz. Bunun için çok teşekkür ederim ve derste öğrendiklerimi her zaman kullanacağıma inanıyorum.

Anahtar Kelimeler;doğal afetler ,can sağlığı, bilinçli davranış, deprem anında, deprem sonrası ,önlem

Kaynakça 1 : https://static.birgun.net/resim/haber-detay-resim/2019/08/21/kandilli-de-deprem-bilinclendirme-toplantisi-615086-5.jpg

Resim 1 : Deprem anı için insanları bilgilendiriyorlar

Kaynakça 2 : https://www.anadolumedicalcenter.com/saglik-teknolojileri/varian-edge

Resim 2: Hastahanelerdeki maddi değeri yüksek olan cihaz

Kaynakça 3 : https://vadimedikal.com/hastane-malzemeleri/

Resim 3: Ameliyyathanedeki değreli cihzlar

Kaynakça 4 : https://m.yeniakit.com.tr/amp/haber/1028371/evlerin-en-guvenli-yeri-neresidir-deprem-sirasinda-nerede-durmaliyiz

Resim 4: deprem sonrasi yıkılmış binalar

Kaynakça 5 : https://politeknik.org.tr/17-agustos-1999-marmara-depremi-21-yil-sonra-ayni-yerde-olmak/

Resim 5: yerleşim alanına göre depremden zarar alan binalar

Kaynakça6 https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcT5RBvWK6xP5SukNByV7lHR5Ss7ZkjTfWU-ig&usqp=CAU